Chinese cultuur notities

Les 1: Wat is Cultuur?
Les 2: China/Chinees
Les 3: De vrouw
Les 4: Hoe kijkt een Chinees naar de Chinese cultuur? (Liang Shuming)



Taal en schrift
De familie
Filosofie
Recht

CULTUUR

“De levenswijze, de manier van leven, die aangeleerd is en die kenmerkend is voor een bepaalde groep van mensen.”
- Levenswijze: maquilleren, mode
- Aangeleerd: tafelmanieren
- Kenmerkend voor een bepaalde groep van mensen: huidskleur

=/= alleen theater, kunst, religie, …
=/= “die heeft veel cultuur” --> men heeft geen cultuur, maar men behoort tot een bepaalde cultuur

Holistisch = alomvattend.
Het bestrijdt alle gebieden waarmee we te maken hebben en waarmee we ons bewegen in de samenleving: wonen, kleren, vervoer, opvoeding, rechtspraak, …

Het wordt bepaald door een groot aantal verschillende aspecten: klimaat, regio, …

1ste niveau: HANDELEN

2de niveau: SYMBOLIEK --> overgangsriten, begroetingen, handgebaren, …
TAAL: studententaal, Chinees vs. Japans vs. Nederlands, West-Vlaams vs. Limburgs

3de niveau: WAARDEN: liggen aan de grondslag van de cultuur --> niet dezelfde waarden belangrijk in elke cultuur

Een cultuur speelt op een bepaalde manier in op de primaire behoeften: eten, kleding, enz. zijn primaire behoefte, maar elke cultuur doet het op een andere manier.

Enculturatie = proces waarbij je geleidelijk aan lid word van een bepaalde cultuur.
Vb.: kinderen opvoeden (“ellebogen van tafel”, “niet vloeken”, “eet met je mond dicht”)
Vb.: student worden (studententaal leren, ander gedrag, etc.)

Film: De Chinezen van Antwerpen

- Feesten
- Taal- en eetgewoonten
- Relaties ouders – kinderen, jongens – meisjes
- Belang hechten aan de voorouders (religie)
- “dat is traditie”
- Proberen rationeel te verklaren
- Geschiedenis --> verandering van cultuur (jongere generaties meer verwesterd, cijfertjes op menu, kinderen hebben andere ambities)
- Patronen: men kiest voor mensen van dezelfde cultuur, kiest liever voor wat gelijkend is
- Maaltijdgebruik: stokjes, maar ook samen feesten en samen eten, Chinese eetgewoontes en eten --> blijft langer in hun cultuur

Cultuur is voortdurend in verandering:

Belangrijk element = uitvindingen. (drukpers, computer, tractor, ...)

Vb.: waterput op 5km van het dorp.
Elke dag zijn vrouwen een uur naar en een uur terug op weg --> praten over vanalles.
Verandering: waterkraan tot in het dorp.
Impact: 2 1/2 uur gespaard voor die vrouwen --> gesprekken over beslissing, manier van opvoeden, etc. --> verandert helemaal.


Subculturen:
Binnen een grotere cultuur: tot nog verschillen in levenswijze, gewoontes, manier van kleren, taalgebruik, ...
Vb: punk, studenten, ...

--> hebben nog veel elementen gemeen met de grotere cultuur.


Twee attitudes:
Cultuurrelativisme <----> Cultuurcentrisme.

Cultuurcentrisme: eigen cultuur als centrum, daarop alle culturen beoordelen
Cultuurrelativisme: alle culturen zijn hetzelfde/relatief
--> best: midden vinden tussen beiden


Vb.: tekst van 1585 - opsomming van verschillen tussen Europa en Japan
Europeanen = lang <--> Japanners = kort
nagels lang <--> kort
spuwen
mannen vooraan, vrouwen achteraan <--> vrouwen vooraan, mannen achteraan
Europese vrouwen gesluierd <--> Japansen: doek op het hoofd

CHINA

Paradigma:

1. een voorbeeld van een bepaalde grammaticale regel (amor dei, timeo danaos et dona ferentes)
   
2. een netwerk/cluster van woorden --> mits tussenstappen kan je op totaal verschillende woorden uitkomen
   Vb in klas: "slot"
   
3. algemeen aanvaarde theorie in wetenschappen op basis waarvan men naar de wereld gaat kijken of onderzoek gaat doen

Cultuur <> civilisatie

colere:
verzorgen, vereren, bewerken
--> agricultuur (land bewerken), cultus

civilitas:
civility, civis = burger
"beschaving"


(wetenschappelijke studie van culturen: pas vanaf 19de eeuw)


China en cultuur

1868
--> start modernisering in Japan --> Japanners sturen mensen naar het buitenland (Europa en Amerika) om te studeren
--> nieuwe woorden uitvinden voor vreemde begrippen --> gebruiken kanji met Japanse uitspraak

40 jaar later
--> China: sturen studenten naar Europa, Amerika en Japan
--> nemen de tekens voor de begrippen over

文 (Chinees: wen, Japans: bun)
--> wat elegant is, geraffineerd (--> zoals "beschaving" bij ons)
--> het geschrevene, de tekst, het schrift

明 (Chinees: ming, Japans: mei)
--> helder, een helder patroon

化 (Chinees: hua, Japans: ka)
--> veranderen, transformeren

文治教化 (Chinees: wenzhi jiaohua)
--> (het volk) veranderen door onderricht


Wat is China/Chinees?

D:< ???

Chinees - staatkundig: Zhongguo
Land, paspoort
Voordien: zichzelf met dynastie aanduiden

Han
Cultureel-etnisch

MIN: historisch wel Han --> noemen zichzelf "Min"
HAKKA / KEJIA: 客家 ("house of the guests")
ZHUANG: noemen zichzelf geen Han, zijn officieel als de grootste minderheid erkend


De barbaren
Rauwe vis/vlees eten --> barbaars


Ras:
Huidskleur, haarkleur, grootte, ... --> ras. Erfelijk, niet aangeleerd.

Rassentheorieën:
Aan erfelijke factoren --> psychologisch, culturele factoren verbinden.

Drie belangrijke:
Europide
Mongolide <-- Chinezen behoren hiertoe, maar verspreid over heel Amerika, Azië, tot in het noorden van Siberië
Negride

Kenmerken van het mongolide ras:

• vrij kleine gestalte, relatief korte benen, kleine handen en voeten
  
• geel tot geelbruine huid
  
• bruine ogen
  
• zwart, sluik, en dik haar; lichaamsbeharing en mannelijke gelaatsbeharing zijn gering
  
• relatief brede neus, diep liggende neuswortel
  
• uitstekende jukbogen
  
• iets dikkere lippen dan bij Europide ras
  
• mongolenplooi ("spleetogen" --> huidplooi aan binnenkant van oog die een stukje van het oog bedekt)
  
• bloedgroep: veel vaker B
  
• mongolenvlek: blauwachtige plek op de billen bij kindjes
  
• lactose-intolerantie --> verdragen moeilijk melk (ontbreken enzyme lactase)

--> het Sinide volk is een van de hoofdgroepen van het mongolide ras


OPGELET: erfelijk moeilijk verschil te zien tussen Chinezen, Japanners, ...
--> wel: door verschil in haardracht, kledingstijl, ...


Elite-cultuur vs. Volkscultuur

Elite-cultuur: waaraan we denken wanneer men over een bepaalde cultuur spreekt. Vaak geschreven.
Volkscultuur: onbekender, maar typisch aan het volk. Vooral mondeling (spreekwoorden, zegswijzen).

Nieuws over de vrouw in China: vaak gekleurd.
--> positief
rijkste vrouwen = Chinees

--> negatief
voetbinden, vrouwenroof, vrouwen in eenkindpolitiek, ...


Wet + Chinese tradities= redding
Westerse invloed = slecht

--> MAAR
- de wet komt uit het westen
- soms verdrukt de wet ook de vrouw
- westerse cultuur heeft niet ZO'N grote invloed gehad --> eerder speelbal geweest van interne partijen (clan en staat)

Structuur van de les:
1) Traditioneel China (tot 20ste eeuw)
2) Nuancering
3) Modern China (vanaf 20ste eeuw)
4) Nuancering


1) Traditioneel China

Traditioneel China = machtige clans. De familie is de ruggengraat van de samenleving.

Sacraal ~ de keizer = "de zoon des hemels" (familie van de hemel, enige persoon die mag offeren aan de hemel)
Politiek ~ leiders van dorpen, ... --> 'vaders', woord voor land, staat = 'familie'

Vijf relaties:
Heerser <-> Minister ||| Man (naar familie model)
Vader <-> Zoon ||| Man (familie)
Ouder broer <-> Jongere broer ||| Man (familie)
Man <-> Vrouw ||| Man / Vrouw (familie)
Vriend <-> Vriend ||| Man (naar familie model)

~> mannelijk nageslacht kan het 'koord' van de familielijn in stand te houden.

Uchi/nai ~ nei = binnen
Kanai ~ jia nei (家内) = vrouw, echtgenote

* Functies:
-- offeren aan voorouders
-- nageslacht
-- thuiswerk
* Fysisch

Soto ~ wai (外) = buiten

--> voetbinden


Bij geboorte -> geen feest
Arme familie -> meisjes doen sterven, verkopen, ...
Opvoeding = verliespost -> alles wat je investeert is verloren
Huwelijk -> exogamie (naar andere clan)
Andere clan -> 'vijand', wat je met hen deed maakte niet uit


SAMENGEVAT

-> waardering voor
voorouderverering
geboorte van zonen
niet: liefde

-> verstoting
niet als:
- ze mee gerouwd had
- ze geen huis had om terug te keren
- de man rijk geworden was na het huwelijk

wel als:
- ze onvruchtbaar was
- ze slecht gedrag toonde
- ze de schoonouders verwaarloosde
- ze ruzie maakte
- gestolen had
- jaloers was
- ze een ongeneeslijke ziekte had


2) Nuancering

Teveel naar westerse normen geoordeeld.

"Male dominance, female recourcefulness"
--> vrouwen konden binnen de mannelijke dominantie toch nog hun eigen vrijheid voor een deel bepalen

Nei en Wai lag niet altijd even vast.


-- Macht binnen de Nei
Domein waar de vrouw de baas is.

-- Nei/wai: relatief
Biologisch is het onderscheid absoluut. Cultureel: onderscheid in stand gehouden.

-- Nei/wai: veranderlijk
Mannen agressief -> vrouwen meer terrein. Mannen melodramatisch -> vrouwen moeten extra vrouwelijk doen.
"Male anxiety, female chastity"

-- Nei/wai: normatief
Als teksten erop hameren -> omdat de situatie niet zo was.



3) Moderne China

Gedachte: 'Vrouw moet bevrijd worden van de verstikkende clan.'

Rule of man: het was uiteindelijk altijd de man die besliste.
Law: wetten moeten rechten van vrouw verdedigen.

4 mei beweging: 1919 -> missionarissen vechten tegen gebonden voetjes, concubines, ...
vechten voor kiezen van huwelijkspartner, voor scholing voor vrouwen, mogelijkheid om scheiding aan te vragen.

1950 -> huwelijkswet
minimumleeftijd

((1957 -> collectieven))

1980, 2001 -> huwelijkswet


Resultaat:
Verbod op:
-voetbinden
-meisjesmoord
-verplichte exogamie
-bigamie, polygamie

Recht op:
-gelijk onderwijs
-erven
-gelijk werk
-scheiding

Eén kind politiek
~ moeders krijgen meer vrijheid
~ dochters: niet vergeleken met broers, meer aandacht



4) Nuancering

Problemen
- abortus op meisjes
- vrouwenroof
- ...

Liang Shuming http://www.institutricci.org/A6_documents/data_doc/Doc/Liang_SM_ch_1_et_2_enc.pdf

--> leefde van 1893 - 1988

1911: einde keizerrijk, begin republiek

--> 1917: gerecruteerd aan de universiteit van Beijing als leraar Indische filosofie
(schreef een boek waarin hij de westerse en oosterse filosofie vergeleek)

1949: begin volksrepubliek China
--> 1949: voltooit boek (Les idées maîtresses de la culture chinoise)
--> vlucht niet naar Taiwan --> verzet tegen Mao Zedong --> zwijgt.


Definitie van Liang Shuming vergelijken met onze definitie

Vie --> leven, levenswijze
Acquérir --> verwerven
Transmission --> overdraging

Tout --> holistisch


Culture chinoise

= "eigen cultuur"
Is bepaald door verschil met andere culturen.

La passé, het verleden

Déracinement: 'ontworteling'
--> door het westen


Bijzondere kenmerken van de Chinese cultuur

Saillant = vooruitspringend, op de voorgrond tredend

1) China heeft niet van anderen overgenomen.
In tegenstelling tot Japan of Amerika.

2) Drie grote culturen: China, India, en het westen.
In sommige opzichten gelijken ze op elkaar, in andere verschillen ze.

3) Als we vergelijken met andere grote culturen, dan merken we dat de Chinese de enige is die is blijven voortbestaan.

4) Wen hua = naar zich toe veranderen.
Andere culturen worden veranderd naar eigen (Chinese) cultuur --> sinificatie.

5) Door die absorptie --> ook uitgebreid in de ruimte.
Daardoor ook rijkste aan bevolkinsaantal.

6) Chinese cultuur is nauwelijks veranderd.
'Groei naar volwassenheid.' --> Chinese cultuur = volwassen cultuur.

7) China heeft veel invloed gehad op andere culturen
Niet alleen dichtbij, maar ook veraf.
Renaissance Europa, boekdrukkunst, etc.
Laatste honderd jaar --> China heel veel van het westen overgenomen.


Op zoek naar relevante kenmerken

"Is cultuur alleen maar afhankelijk van een periode in de tijd en geografisch, of gaat het over een bepaalde geest, een bepaalde zin, een bepaalde betekenis die we kunnen verbinden met wat Chinees is?"

Bedoeling van het boek --> nagaan wat die 'geest' (esprit) is, hoe die in elkaar zit, hoe die werkt.

Sluiten op elkaar aan en zijn met elkaar verbonden. ~> kijken of ze te herleiden zijn tot één geest


Eerste drie kenmerken

De grootte van het grondgebied en de bevolking.
Assimilatie
Lange Chinese geschiedenis


Vierde kenmerk

Hoe hebben de eerste drie kenmerken zich in stand kunnen houden?

Negatieve definities:
- NIET door de kennis
- NIET door de economie
- NIET door het militaire
- NIET door het politieke

Antwoord --> de 'esprit', geest.


Vijfde en zesde kenmerk

5. Stagnatie. Periode van geen/nauwelijks sociale verandering.
5.1) Het lijkt alsof China de laatste tweeduizend jaar geen vooruitgang heeft gemaakt:
--> twee volumes van Chinese filosofie: 300-200 v.C. en de volgende 2 millennia

5.2) Marx:
- primitief communisme
- slavenmaatschappij
- feodale maatschappij
- kapitalisme
- socialisme ~~> communisme
<--> kan niet toegepast worden op China

'Mode asiatique de production'

Code:


      ___            ___
      |    |______|    |
_____|                  |______


6. Een maatschappij/samenleving die zo goed als zonder religie bestaat.
China: Samenleving zonder groot belang aan godsdienst.
--> boeddhisme of taoisme zijn niet het centrum/fundament van de cultuur

Kaartje China:

四川 Sichuan = 'vier rivieren'
Bei = noorden
Nan = zuiden
Xi = westen
Dong = oost
Shan = berg
He = rivier
Hu = meer

Zevende kenmerk:

Webculturen en boomculturen

Boomcultuur:
staat --> een verbond tussen individuen (we kunnen ons tot de staat richten wanneer we onze rechten willen opeisen
familie --> een band tussen verschillende individuen
persoon --> individu met bepaalde rechten

Webcultuur:
staat --> een grote familie
familie --> een netwerk van relaties
persoon --> lid van een familie


Achtste kenmerk:

De wetenschap is niet geëvolueerd.

Magneet, naald, buskruit, papiergeld, boekdrukkunst, ...
--> daarna bijna volledig stilgevallen.

Moderne wetenschap: wanneer je kennis vergaart door het uitvoeren van systematische experimentering om een bepaalde hypothese te verifiëren waarvan je de resultaten in mathematische gaat uitdrukken (door logische, objectieve benadering van de natuur).


Negende kenmerk:

China heeft een ander idee van democratie, vrijheid en gelijkheid dan de westerse wereld.
--> begrijpen niet waarom er in het westen zoveel aandacht aan wordt besteed

Vrijheid:
自由 (zi you)
(oog + rijstveld = 目田, mu tian)

Reacties:
* Waarom? Waarvoor dient het? Wat kan je ermee doen?
* Paniek --> 'vrijheid betekent chaos'

Vrijheid is geen noodzaak, is niet dringend.

Vermogen/macht: is VOOR het volk en VAN het volk, maar niet de bedoeling dat het DOOR het volk gedaan wordt.

Er is dus een verschil tussen de westerse en oosterse democratie. (demokela-xi <--> demokela-dong)


Tiende kenmerk:

Rituelen, normen en waarden, ethiek, wetgeving, politiek, familie, recht

De beste manier om een ethisch persoon te zijn: in de politiek stappen. Inzetten voor mensen die buiten de familie zijn, in een groep die de familie overstijgt.

Aristoteles:
Binnen de familie:
hiërarchie, authoriteit, geen democratie
Buiten de familie:
gedragen als vrije, gelijke burgers <-- wet

China:
Familie als model van de samenleving.
Het systeem van wetten en het systeem van de rituelen en gewoontes, mengen zich.


Elfde kenmerk:

China is geen natie, het is minder dan een natie, m.a.w. een conglomeraat van burgers en van clans, en het is ook meer dan een natie, aangezien het een imperium is.

(minder belangrijk kenmerk)


Twaalfde kenmerk:

China heeft geen militaire cultuur.


Dertiende kenmerk:

"Kinderlijke piëteit" : respect dat het kind heeft voor de ouders.
孝 (xiao)

Je moet je ouders gehoorzamen, je moet respect hebben tegenover de ouderen, etc.


Veertiende kenmerk:

China is een cultuur waarbinnen ambtenaren/politici/... zich terugtrekken als de situatie erg is.
--> treden af wanneer ze de toestand corrupt vinden

Chinese taal

Chinees: Sino-Tibetaans
Japans: Altaïsch

Mandarijn <--> Cantonees
Niet echt verschillende dialecten --> eerder twee verschillende talen


- volgorde
SVO woordvolgorde: subject (onderwerp) - object (LV) - verb (werkwoord)
SOV woordvolgorde: subject (onderwerp) - verb (werkwoord) - object (LV)

- partikels

- toontaal (accentjes op de klinkers)

- geen vervoegingen
(Chinees nog minder vervoegd dan Japans)

- klassiek Chinees: puur monosyllabisch
modern Chinees iets minder --> wegens weinig mogelijkheden voor lettergrepen, teveel homoniemen --> woorden met meer lettergrepen

- counters/eenheden (stuk, dozijn, scheut, ...)



Gebied van Mandarijnse taal zo groot
--> laagvlakte
--> andere gebieden: veel rivieren, veel bergen - meer van elkaar geïsoleerd


Fangyan =/= dialect
--> cultuur is wel hetzelfde
--> verschil in taal is HEEL groot ~ onderling onverstaanbaar



Guoyu -> Putonghua
Nationalisme -> communisme

Het schrift

Categorieën:

1) Pictogrammen (4%)
Voorbeeld: 山 (berg)

2) Ideogrammen (1%)
Voorbeeld: 一　二　三 (1, 2, 3), 上　下 (boven, onder)

3) Samengestelde ideogrammen (14%) - twee (picto)grammen ~> één idee
Voorbeeld: 明 (zon+maan=helder), 好 (vrouw+kind=houden van)

4) Leenkarakter - karakter lenen van een woord dat hetzelfde klinkt, om een abstract begrip te vormen
象

5) Fonogrammen - één deel voor de uitspraak, ander voor de betekenis

Familie

Huwelijk
Bij ons:
verbondenheid, tussen twee personen, ook op juridisch vlak, trouw, in goede en slechte tijden, liefde als basis, niet verplicht, ...
definitie -> zie cursus

In China:
definitie -> zie cursus.
* niet 2 individuen, maar 2 families (verschillende familienaam)
* verleden: verering van voorouders
* toekomst: familielijn voortzetten (voor latere verering van voorouders)


Termen

KIN
Het feit dat je verwant bent, of verondersteld wordt verwant te zijn.

KINSHIP
Systeem dat personen in categorieën onderverdeelt op basis van verwantschap door afstamming/huwelijk.

NUCLEAR FAMILY
Meet eenvoudige basiseenheid van de familie (man+vrouw+kinderen).

EXTENDED FAMILY
Wanneer een of meer verwanten van de basiseenheid aan de nuclear family worden toegevoegd.
(In China: als stem family niet mogelijk is. De optie voor de meeste arme mensen.)

STEM FAMILY (extended family)
Wanneer er maar één getrouwd koppel per generatie in de familie blijft.
(In China: als joint family niet mogelijk is.)

JOINT FAMILY (extended family)
Wanneer twee of meer broers/zussen in dezelfde verblijfplaats wonen, samen met hun partners en kinderen.
(In China: ideaal. Economische invloed: heel groot huis nodig, veel velden nodig.)

POLYGAMIE
Men mag meerdere partners hebben.

POLYGYNIE (polygamie)
Men mag meerdere vrouwen/echtgenotes hebben.

POLYANDRIE (polygamie)
Men mag meerdere mannen/echtgenoten hebben.

PATRILINEAIR
Verwantschap bepaald door mannelijke lijn van afstamming.

MATRILINEAIR
Verwantschap bepaald door vrouwelijke lijn van afstamming.

PATRILOCAAL/VIRILOCAAL
Verblijfplaats van een gehuwd koppel is in het huis van de familie van de man.

PATRONYMIE
Men krijgt de familienaam van de vader.

EXOGAMIE
Huwelijk buiten een specifieke (je eigen) groep.

SURNAME EXOGAMY
Huwlijk buiten de groep met dezelfde (je eigen) familienaam.

LINEAGE
De goep van uni-lineaire (door enkelvoudige ouderlijke lijn) verwantschap, groter dan de familie en waarvan de leden hun afstamming terugleiden tot een gemeenschappelijke voorouders.
Demonstrated kinship: lid van de eigen lineage.

CLAN
De groep van uni-lineaire (door enkelvoudige ouderlijke lijn) afstamming, fictieve verwantschap.
(ging te snel om volledig te kunnen volgen)



Kinship terminologie

VaZuZo: (zoon van de zus van de vader ) = technische terminologie.

1. Generatie
   Vader, moeder, oom, tante --> generatie boven Ego(ik)
   Zoon, dochter, neefje, nichtje --> generatie onder Ego(ik)
   
2. Geslacht/sekse
   Vader, oom, zoon, neef --> mannelijk
   Moeder, tante, dochter, nicht --> vrouwelijk
   
3. Linealiteit - collateraliteit
   Linealiteit: directe lijn van afstamming
   Collateraliteit: dezelfde voorouder, maar in verschillende lijn van afstamming
   NIET in Nederlands: VaBrVr en VaZu en MoZu worden allebei 'tante' genoemd
   WEL in Chinees: 'kumu' en 'i'
   
4. Affiniteit - consanguiniteit
   Affiniteit: door huwelijk (schoon-)
   Consanguiniteit: door bloedband (wai-)
   
5. Leeftijd
   Mensen ouder of jonger krijgen een andere naam.
   Chinees: chiehchieh - meimei
   
6. Geslacht van de spreker
   Koreaans: oppa - hyung, unnie - nuna
   Niet in het Chinees
   
7. Aard van de verbonden verwanten (waarbij verschillende elementen meespelen)
   Verschil tussen de naam voor de man van de oudere en de jongere zus.
   Bobo voor oudere broer, shushu voor jongere broer van vader. Jiu voor broer van moeder (zowel ouder als jonger).
   Bomu (echtgenote oudere broer vader) en shumu (echtgenote jongere broer vader).
   
8. Reciprociteit (wederkerigheid)
   Wanneer twee verwanten elkaar met dezelfde naam aanspreken
   Broer <--> broer, nicht <--> nicht, ...
   
9. Staat van de verwante
   Onderscheid tussen getrouwd of niet-getrouwd, rijk of arm, weduwe of weduwnaar, ...
   Bv. suikertante.

Gehoorzaamheidsregels:

--> gehoorzamen aan oudere broers, en zussen (tot huwelijk -> geslacht)
--> generatie hoger

-> Gehoorzaamheid aan ectgenote van oudere broers.
-> Gehoorzaamheid aan oudere broers, en zussen (tot uithuwelijking)
-> Gehoorzaamheid aan kinderen van vaders oudere broers (zowel oudere als jongere).

Xiao: kinderlijke piëteit = verplichting


Huwelijk:

Familie van de man gaat op zoek naar jong meisje als geschikte huwelijkskandidate.
Tussenpersoon: vergelijkt de 8 karakters van de geboortedatum en -tijd van de zoon van de ene familie met de dochter van de andere.

Als er problemen zijn -> "Acht karakters maken geen goede combinatie."


Echtscheidingen:

Zeven Wel:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)

Drie Niet:
1) Verering bij doodgaan van een van de schoonouders.
2)
3) Wanneer ze nergens terechtkan.


Westerse filosofie:


Chinese situatie:

▲= O
__|
_▲ = O

Man en vrouw: uitgehuwelijkt.
Man niet vaak thuis.

Moeder: relatie met zoon.
Schoondochter: "indringer"

Zoon: vaak niet thuis om spanning tussen moeder en vrouw te vermijden.




'Chinese family and kinship'

-> kijken naar begrafenisriten.

* Kleding, lengte van rouwperiode, ...
* 5 Graden van rouw
* VERPLICHTING.
-> wetgeving + ritueel gedrag.

Tijdens rouwperiode: geen politieke functies vervullen.


~> Horizontale wederkerigheid:
Wanneer je een bepaalde rouwperiode zou doen voor je broers/zussen, nichten/neven, ... -> zij zouden hetzelfde rouwen voor jou.

~> Verticaal niet wederkerig:
Jij rouwt niet evenveel voor je ouders als je ouders voor jou zouden rouwen, jij rouwt niet evenveel voor je kinderen als je kinderen voor jou zouden rouwen.

~> Minder lang rouwen voor schoonfamilie / familie van de vrouw.
Zodra de vrouw getrouwd is, moet ze meer rouwen voor de familie van haar man dan voor haar eigen geboortefamilie.

~> Uitgehuwelijkte zussen = kortere rouwperiode.
Wanneer zussen, nichten, ... uitgehuwelijkt zijn, behoren ze niet meer tot de eigen familie, dus moet er minder lang gerouwd worden.

~> Minder lang rouwen voor dochter dan schoonzoon.
Wanneer je dochter is uitgehuwelijkt, dan moet je meer voor haar man rouwen indien die sterft, dan wanneer zij sterft.


Relatie wet-rouwregels:

Straffen bij overtreden van rouwregels.

Onderscheid:
Straffen van andere misdaden: afhankelijk van graad.
Bv 1: vader slaat zoon is minder erg dan wanneer zoon vader slaat.
Bv 2: minder erg als je iemand buiten de familie doodt dan binnen de familie.
Bv 3: erger als je iets van buiten de familie steelt dan binnen de familie.


Concubines:

Reden:
-> nood aan mannelijke nakomelingen
-> emotioneel niet verbonden met wettelijke vrouw
-> niet vaak thuis kunnen zijn

(Wettelijk) alleen als:
-> een man ter dood veroordeeld was en een zoon moest verwekken.
-> ouder dan 40
-> concubine = andere familienaam

Manieren:
-> band tussen twee families (familie van meisje verlangt dat zij concubine wordt)
-> vaak op dezelfde manier geregeld als huwelijk
-> officieel statuut (maar niet hetzelfde als huwelijk)
-> ook verworven door aankoop (officieel niet toegestaan, maar in werkelijkheid: vrouwenmarkten)
-> meid in huishouden alleen tot concubine gepromoveerd bij toestemming wettelijke echtgenote

Rouwregels concubines:
* Man rouwt 2a voor vrouw, niet voor concubine (ze staat niet in voor verering voorouders).
* Vrouw rouwt 1 voor haar man, maar niet voor concubine van man.
* Concubine rouwt 1 voor man, 2b voor wettelijke echtgenote, niet voor andere concubines.
* Zoon wettelijk vrouw rouwt 1 voor beide ouders, niet voor kinderloze concubine. Concubine wel kinderen: 2b.
* Zoon concubine rouwt 1 voor zijn vader, 2b/1 voor wettelijke vrouw vader, 2b voor concubine (eigen moeder).
* Concubine rouwt niet voor haar eigen zoon, maar wel 2c voor kinderen van wettelijke vrouw.

Voor als je een beetje meer uitleg wilt over deze les bij Sarah's nota's ^-^ Aanvulling van de notities


1. gehoorzaamheidsregels:

externe zaken van de familie => de man
internet zaken van de familie => de vrouw, let wel, soms ondermijnt die het gezag van de oudste broer.
(= leeftijd haalt het niet van geslacht en generatie) bv. zo kan je iemand die ouder is dan jou toch nog jongere neef noemen

2. de huwelijksselectie:

lees ook aandachtig de syllabus! Niet alles wordt/werd behandelt in de les ..

3. Regels voor echtscheiding:

-Echtscheiding was mogelijk in China maar weet wel dat 'echtscheiding' daar altijd betekende dat de vrouw weggestuurd werd.
1. onvruchtbaarheid of kinderloosheid
2. ongehoorzaamheid of verwaarlozing: verwaarlozing ten aanzien van de ouders van de man (schoonouders)
=> verering grootouders
3. overspel
4. jaloezie: bruid X schoonzussen. Vooral als die schoonzussen op jongere leeftijd een zoon (of meerdere) hebben gekregen. Dit omdat dat een bedreiging van haar positie binnen haar schoonfamilie betekent.
Alle conflicten in de geschiedenis van China hebben te maken met opvolging (zie ook Concubines). Verder was het de keizer die vroeger besliste welke zoon troonopvolger werd (alleen de keizer kon dat!)
5. afstotende of ongeneeslijke ziekte
6. praatzieke en twistzieke vrouw
7. diefstal ten voordele van de oorspronkelijke familie

- 3 redenen waarom je een vrouw niet mocht wegsturen:

1. ze heeft een rouwperiode van 3 jaar voor haar schoonouders vervult. Dit betekent dat ze sinds dan opgenomen is in haar nieuwe familie (respect aan de voorouders is een van de huwelijksvoorwaarden)
2. ze is rijk geworden nadat ze in haar nieuwe familie ingetrokken is. Zo blijft ook haar kapitaal binnen de familie en komt dat hun ten goede. (duh)
3. als er geen huis is waar ze heen kan.

Filosofie

Axiale periode
--> Karl Jaspers

Op verschillende plaatsen in de wereld: mensen naar voren gestapt die gedachten hebben geplaatst die fundamenteel zijn voor een bepaalde cultuur (waarop tot op de dag van vandaag voortgebouwd wordt).

In zeker zin een crisisperiode: allerlei sociale en politieke ontwikkelingen die mensen tot denken aanzetten.

In China (situatie van 700-481 voor Christus):

1. vorst (op dat moment: koning)
   
2. ministers (vaak zonen van de vorst)
   
3. ridders
   SAMEN ==> Junzi 君子
   
4. volk (boeren, ambachtslui, ...)
   ==> 小人

Kernvraag verschilt:

In Europa --> wat is het zijn?

In China --> waar is de weg?
(Concreet VB ~> Hoe kunnen we in een crisistijd oplossing bieden aan deze crisis?)
道


Shang:
'God - Di' ~> 帝
(Shang di: 上帝)

Zhou:
'Hemel - Tian' ~> 天

~> Zhou zeiden dat het dezelfde God was, en dat die zijn mandaat (ming - 命) teruggetrokken had van de Shang om aan de Zhou te geven.
==> Deugd: 德 => deugdelijke koning.

Drie standen volgens Chinese filosofie:
1) Hemel
2) Vorst
3) Volk


~~> Zhou valt uit elkaar in kleine staten die onderling beginnen oorlog te voeren.




Confucius

Leefde van 551-479

Kon Fu Zi (= 'meester Kong')

Rondtrekkende raadgever

--> 'Ik geef door, maar schep niet.'
Conservatief (wil traditie behouden)
Basisgedachte: het is wanorde, oplossing: terug naar het verleden.

Verschuivingen:

• Junzi (aristocraten) als model -> allemaal nobelen worden, personen met een hoog moreel karakter
  
• REN 仁 - menselijke deugd van inter-menselijkheid, van het feit dat men met elkaar verbonden is => universele deugd
  ~ Zich in toom houden en terugkeren naar de riten - Gedraag je op rituele manier - Goedheid komt uit jezelf, niet uit anderen.
  ~ Je elke dag gedragen alsof er iets belangrijks gebeurt, ...
  
• LI 禮 - riten uit het verleden
  ~ Verschillen van de dieren, om zich te onderscheiden
  ~ Oplossing van die crisis -> opnieuw leren ontdekken wat rituelen zijn
  

Mozi

479-381 voor Christus

* Niet bij lot neerleggen, verzetten tegen het lot

* Sterke kritiek op de riten van Confucius
(-> Riten kunnen vaak heel duur zijn, zijn duurder dan het huwelijk)

* Het grote probleem: denken/dragen enkel zorg voor onszelf, en niet voor de mensen buiten de groep, buiten onze familiesfeer
(-> Voorkomen: universeel zorg dragen voor elkaar, universele liefde, wederkerig voordeel)


Mencius en Xunzi

(2 confucianisten)

Mencius

Akkoord met Confucius dat ze deugdzame mensen kunnen zijn, etc.
Vraag: zijn wij daar wel toe in staat? -> Is de natuur van de mens (fundamenteel) goed of slecht?

Antwoord:
Casus: waterput met lage rand, er staat een kindje naast te spelen dat op het punt staat in de put te vallen. Wat doe je?
Antwoord: Je gaat het kind redden, niet met het specifieke doel om een beloning van de ouders of een decoratie van de koning te krijgen.

Uitzonderingsgevallen: degenen die niet meer zo handelen, zijn zo geworden omwille van de samenleving, 'de bijlen die erop in hakken'.

-> Op zoek gaan naar de kiemen van goedheid die in elke mens aanwezig zijn, en die te doen bloeien.

Xunzi

"Natuur van de mens is noch goed, noch slecht. Als je die natuur laat doen, op eigen beloop laat gaan, dan gaat de mens naar het kwade neigen."
-> Mens wil wedijveren voor vrouwen, voedsel, macht, ...
-> Anderen willen opzijschuiven voor eigen goed.

OPVOEDING
-> Mens moet moreel opgevoed worden, deugden bijbrengen.
-> Van buitenaf opleggen

Rituelen werken meest ordenend in de samenleving --> moet aangeleerd worden.


Taoisme

Laozi

Als je aan politiek wil doen -> ingetogen, schuchter, rustig, diepzinnig, ...

'Wu wei' - niet-handelen, niet actief handelen.


Zhuang Zi

Examen

Vraag 1: de 9 dynastieën
(+- 1 punt)

Vraag 2: de Chinese provincies
(+- 1 punt)

Vraag 3: terminologie (2-3 zinnen per definitie + soms ook voorbeeld van in cursus)
(2-3 punten)

Vraag 4: korte essay-vraag (1 pagina) - meer in detail dan Vraag 5, maar een onderdeel van 1 college
(+- 5 punten)

Vraag 5: lange essay-vraag (2 pagina's) die de hoeveelheid leerstof van 1 college bevat
(bijna de helft van de punten)



Zhuang Zi

(Lao Zi schreef: Dao De Jing -> tekst die, naast de bijbel, in het meest talen is vertaald)


Lao Zi probeert is nog een soort persoon die raad probeert te geven aan een vorst,
terwijl Zhuang Zi zich meer richt op individuele personen.


"Hoe weet je dat?" -> er van uit gaan dat je het weet.

"Omdat ik bovenop de brug sta en naar beneden kijk."

Daar en Hier
~> het is anders, afhankelijk van het standpunt
~> ondergraven van de mensen die allemaal denken dat ze de Weg gevonden hebben en het daarom voor het zeggen hebben

Vb. Twee in de morgen, drie in de avond.


De Legalisten
Qin dynastie -> legalistische dynastie

Hang Fei Zi
Li Si


Wat zijn legalisten: mensen die de oplossingen van problemen in de wet, in meer controle en reglementen vinden.


Wet en recht in China:

* meeste recht in China -> strafrecht.
* ondergewaardeerd: burgerlijk recht (bv. contracten).
* officiële wet: eerder een verticale lijn dan een horizontale lijn
(als ik een conflict heb met een andere persoon: aanklacht -> horizontale lijn. Dan naar authoriteiten -> verticale lijn)
(in China: eerst naar hogere orde -> verticale lijn. Authoriteiten -> oordelen of er iets moet gedaan worden.)
* recht in China: vaak gewoonterecht (gebaseerd op gewoontes, tradities)

FA -> recht.
LI -> ritueel/gewoonte.


"Waar komen de wetten vandaan?"
(mythologische zin)

In het westen -> goddelijke oorsprong.
In China -> oorpsrong van wetten uit barbaars volk (Miao)

Straffen beperken ~> regeren door (voorbeelden van) deugd.




CONFUCIANISTEN VS. LEGALISTEN

Confucianisten -> familie, lokale gemeenschappen
Legalisten -> houden zich met de massa bezig


CONFUCIANISTEN
* natuur van de mens is goed, of op zijn minst in staat goedheid te leren
* LI: samenleving maakt van het individu een sociaal aanvaardbaar, menselijk wezen
* een regering gegrondvest op straffen -> alleen maar uiterlijke schijn teweeg brengen
* Li -> universele waarde, door voorouders onderwerpen (Wetten: ad-hoc creaties van mensen die macht/controle willen uitoefenen)
* vijf relaties ~ niet hetzelfde --> sociale hiërarchie = orde
* riten, ceremonies, ... -> poëtisch, emoties (wetgeving: geen emoties hebben)
* Li: kunnen flexibel aan elke situatie/persoon aangepast worden (wetten: niet goed, mensen gaan al achterdeurtjes zoeken)
* Wetten zijn niet beter dan de mensen die ze uitvinden.

LEGALISTEN
* de overgrote meerderheid van mensen handelt uit eigenbelang -> strenge straffen/wetten nodig
* wet: basis van een stabiele regering omdat ze objectief is en vast staat.
* groepsverantwoordelijkheid
* Li = van oude tijd, niet meer van toepassing, moet vervangen worden door wetten
* sterke staat: uniforme norm van reglementen -> privé-normen moeten verboden worden.
* goed gedrag: wordt bereikt door in te spelen op zelfzucht van mensen -> goedheid is niet betrouwbaar
* systeem van evenredige beloningen en straffen: niets doen wat niet je taak is
* goed rechtsysteem, systeem van wetten ~> orde, onafhankelijk van hoe de mensen zijn.
* strikte, afdwingbare wetten: korte termijn- pijnlijk, lange termijn- hoeft niet meer toegepast te worden, mensen te bang.