Notities 2de september schooljaar 2012-2013

Hieronder mijn notities v

"Inleiding tot de Japanse godsdiensten"

Godsdiensten -> in Sinologie 'inleiding tot de Chinese religies'
Religie (relinquere? Latijn voor verbinden) - het verbinden van mensen.

In Japan: vaak in het meervoud (religies) geplaatst -> eigenheid hiervan, veelheid/verscheidenheid binnen de Japanse cultuur.
--> verschillende Japanse godsdiensten, maar ook onderlinge relatie.

Religie in het Japans: 宗教(shuukyou) - term gekozen in het begin van de Meiji-periode als vertaling voor het Engelse 'religion'.
宗 - kernboodschap, diepste waarheid, essentie
教 - leer, leerstelling
Invoerders van het concept 'religie' -> Christenen (monotheïstisch, ...)
Shuukyou: redelijk negatieve connotatie -> sektisch, maar één ding kunnen kiezen, etc.
+ in negatief daglicht vanwege Sarin-gas aanslag, ... (idee dat religie aanzet tot geweld etc.) + welke sociale rol vervullen ze?


1) 200 mj. gelovigen in Japan (120 mj. inwoners)
Verklaring -> voelen zich zowel thuis in Boeddhisme als Shinto (=syncretisme).

2) 70% zegt zich niet aan te sluiten bij een godsdienst (無神論)


Religie in Japan -> ook eerder een handelen, deelnemen aan bepaalde ceremonies ipv. de achterliggende, gefundeerde persoonlijke keuze of overtuiging + groepsbewustzijn nog steeds belangrijker dan individuele inzichten, ...


Definities van religie: onder professionelen geen eenduidige definitie,
"Religion is an institution of culturally patterned interaction with culturally postulated super human being (other dimension, sight of reality)."
?

Dimensies van religie - aandachtspunten:

• voorstellingen, concepten, ideeën, noties, legendes, mythes (alles wat het algemene kader schetst)
  
• rituelen, praxis, handelen (wat gebeurt er effectief)
  
• ethos, ethiek (als je religieus bent, hoe beïnvloedt dat je rol in de samenleving)
  
• instellingen (kloosters, ...)
  
• ervaring (een religieuze ervaring hebben)
  
• materieel (waarmee uitgedrukt: architectuur, kunst, ...)

Confucianisme, boeddhisme en shinto -> 三教

Overzicht volgende lessen:

18 feb - Historisch overzicht shinto

25 feb - Shinto mythologie (kojiki, nihonshoki), kokugaku-beweging
-> kokugaku: Shintoïsme tot "echt Japans" gemaakt

04 mar - Jinja, architecturale en rituele dimensie

11 mar - Historisch overzicht boeddhisme

18 mar - Tendai en Shingon: ontwikkeling (...?) modellen
Heian-jidai: Boeddhisme vooral aristocratische religie.

25 mar - Kamakura-boeddhisme: evolutie en revolutie
"populair" boeddhisme -> meer begrijpelijke stromingen voor het volk.

15 apr - (Neo-) Confucianisme / boeddhisme tijdens Tokugawa
Tokugawa-periode: ideologie om sociale orde te bestendigen.

22 apr - Shugendou (修験道)
Monniken die zich terugtrekken uit de kloosters en zich daar toe te leggen op ascetisme (<- syncretisme)

29 apr - Christendom 1550-1650 + verborgen Christenen

6 mei - Christendom in het moderne Japan

13 mei - Nieuwe religies (新宗教)

(op papier genoteerd wegens geen laptop)

Waarom? - niet belangrijk --> Hoe kan je deelnemen aan de religie?

神 - kami - shen (eerder een adjectief: duidt het bovennatuurlijke aan).
上 <- concept uit de Kojiki en Nihonshoki: 高天原 | たかまがはら | de hoge hemelse vlakte - plaats waar de kami zich ophouden

Motoori Norinaga in Kojiki-den: "Over de betekenis van het woord kami kunnen we nog niets met zekerheid zeggen, etc..."
- kami van hemel en aarde
_* 天 (天神 - あまつかみ)
_* 地 (国神 - くにつかみ) <- spanning tussen de twee: kami van de hemel dalen altijd neer om te pacificeren.
_* 黄泉 / 根国 (よみ/ねのくに) - onderwereld <- mythologische transformatie van de kofuns?
_ --> verticale opbouw: axis mundi, sjamanistische cultuur van Siberië
_ --> horizontale opbouw van Polynesische cultuur: bergen-mensen-zee --- horizon=grenservaring, begin andere wereld 常世
- spirituele krachten in de heiligdommen
- mensen, vogels, dieren, planten, bomen, bergen, ... -> alles wat buitengewone kracht / ontzag uitstraalt.

常世 - tokoyo - paradijselijke plaats

Kami niet in de definitie van Motoori Norinaga:
Marebito 客人/稀人 -> まれびと

Hori Ichirou
山神 (bergkami) <-> 田神 (veldkami) = dezelfde kami, maar alleen in een ander seizoen: zonder aanwezigheid is niets mogelijk.
-> in de lente: rituelen uitvoeren om de kami uit te nodigen op het veld
-> in de herfst: terug uitgeleide doen wanneer de kami naar de berg gaat

Ook een soort vooroudercultus:
Overleden persoon -> spirituele kracht blijft nog even onder de levenden en vertrekt daarna: wordt 'yama no kami' -> bergen als leefgemeenschap van zowel kami als de voorouders -> blijft verbonden om mee voor de leefgemeenschap te zorgen.
Bon-odori 盆踊り -> festival ter ere van de overleden voorouders.

Folkloristiek - 民俗学

Tama 魂 / mitama 御魂 ziel, spirituele kracht -- min of meer synoniem met kami
-> "alle kami in kojiki, maar ook spirituele krachten die vereerd worden in de heiligdommen"
Kami meestal wanneer ze herkenbaar worden, een eigen identiteit en eigen functie krijgen, buitengewone kracht en ontzag inboezemt.
Ontzag: vroeger niet alleen pacifistisch: moest ook gevreesd worden -> niet-vereerde kami raken ontstemd: rampspoed, onheil, ...
~> moeten terug tevreden gesteld worden

Aramitama 荒魂 <-> nigimitama 和魂 Link: Enyclopedia of Shinto

(Voorbeeld examenvraag: leg Motoori Nobunaga's definitie van kami uit )

葦原中国 ashihara (no) nakatsukuni - waar de wereldse kami verblijven

Af en toe:
* Mensen die kami worden
* Kami die op mensen neerdalen - shamanisme


Tsumi - 罪
Doorbreken van een regel (ook zonder het te weten)
Tatari -> 'toorn' van de kami
Niet zo ernstig: kan onmiddelijk hersteld worden door een oharai (お払い) - reciteren van norito: kotodama (spirituele kracht van woorden)
Takje van sakaki-boom met papieren witten linten aan -> boven te zuiveren persoon zwaaien. -- geleider, hemel <-> aarde.

Chinkonsai 鎮魂際 - tamashizume 魂鎮 -> revitaliseren van de kleren van de keizer om de keizer te genezen: schudden met kleren.

喧嘩祭り、・・・ -> levenskracht.

Kegare - 穢れ / 気が枯れる bezoedeling
(bv. Izanagi bezoedeld door bezoek aan de onderwereld)
Gevoel van bezoedeling door iets wat ziekte, dood, verderf, ... aangaat
Zuivering: misogi (禊) -> norito reciteren en water over jezelf gieten met een emmer.


神社 - じんじゃ - shinto-schrijn of shinto-heiligdom
Grote -> bv. Ise
Meerderheid: klein, niet permanent een priester aanwezig, maar een matsuri of twee per jaar -> priester van buitenaf.
神社本庁　じんじゃほんしょう -> 70% van alle shinto-heiligdommen onder overkoepelende organizatie.

Kami: vluchtig en dynamisch -> ook in shinto-architectuur: eenvoudig, niet bedoeld om er te blijven staan - tijdelijke verblijfplaats (matsuri)
Plaats: bewaard -> als aanduiding dat het een sacrale plaats is, dat er niet gebouwd mag worden - afbakenen met stenen, touw (注連縄?), ...

Torii 鳥居 (<- kanji verwijst naar verhaal uit de Kojiki) : toegangspoort - twee pilaren met bovenaan een dubbele dwarsbalk.

Bomen -> ook afgebakend met touwen: 御神木（ごしんぼく）


拝殿 haiden - voorste hal van heiligdom
本殿 honden - binnenste hal van heiligdom -> niet betreedbaar.
-> 神体 shintai | belichaming van een kami

Eindelijk boeddhisme! Tenzij er nog vragen zijn op shintoisme.

Ingevoerd in Japan in de tweede helft zesde eeuw naar Christus
-> Nihonshoki: dertiende jaar van de regeerperiode van (Kinmei?) 538 of 525? vanuit het Koreaanse rijk Paekche -> boeddhistische beeld sturen met de uitdrukkelijke melding dat dit de nieuwe religie was die zijn opgang maakte in Korea.
Paekche: in staat van oorlog met twee andere Koreaanse koninkrijkjes (Silla en Koguryo) -> onderdeel van politieke toenadering.

Voordien: echter ook al contact met Korea, dus waarschijnlijk al eerder notie van boeddhisme.


Ontstaan van boeddhisme:
5de eeuw voor Christus in Indië -> noorden, op de grens met het huidige Nepal.
-> tussen introductie in Japan: tien eeuwen geschiedenis: 1000 jaar historische ontwikkeling (niet alleen in Indië maar ook in China en Korea)
Chinese boeddhisme: organisatorisch en institutioneel de maat voor de ontwikkeling van het Japanse boeddhisme
Han-dynastie: 1ste-2de eeuw na Christus -> nog steeds 500 jaar geschiedenis.
Ook na introductie in Japan: nog steeds verdere ontwikkeling in andere boeddhistische landen -> veel nieuwe elementen vanuit de andere landen
bv. Zen-boeddhisme vanuit Chan-boeddhisme (Song-dynastie China)

1ste fase van de introductie: gelijkaardig met het Shintoisme -> nieuwe religie niet overgenomen als persoonlijk/individueel streven
-> politieke functie: Shinto -> centrale figuur keizer (Amaterasu) | Boeddhisme -> spirituele en filosofische/ethische basis keizer

Asuka ~ Nara-periode: eerste lichte problemen wanneer boeddhisme officieel wordt geïntroduceerd
Nakatomi 中臣 - Inbe 忌部 -> rituele specialisten van de Shinto-traditie (vervulden hofceremonies etc.)
~> boeddhisme, "kami uit ander land" -> concurrentie voor hun machtspositie

Progressieve factie: Soga-clan -> omarmt het boeddhisme, eerst als clantraditie (zetten tempel op, ...)

Boeddhisme omarmt als staatsideologie zonder het shinto te verwerpen -> poging om het boeddhisme te aanvaarden, maar tegelijk onder controle te houden -> alleen als staatsboeddhime te behouden (om de noden van de staat te dienen, maar niet meer dan dat -> geen individuele beleving)
Kokubunji 国分寺 - één tempel per provincie (in totaal +- 50) -> samen gecontroleerd door de Todaiji (東大寺)

In ruil voor financiële en politieke bescherming van het boeddhisme -> bidden voor geluk, voorspoed, politieke stabiliteit, ...
-> 経 (きょう) sutra's: gereciteerd voor de staat.

Nieuwe filosofische ethiek om de staat samen te brengen -> universeel, niet gelieerd aan een bepaalde kami, geen onderlinge strijd tussen clans.

Ook: niet zomaar monnik kunnen worden, omdat de staat financieel de monniken moest onderhouden-> toestemming krijgen van de staat om monnik te worden in een van de staatstempels.
+ monniken / nonnen moesten ook geen corvee uitvoeren.

Later -> onderstroom van clandestiene monniken, los van het staatsboeddhisme, om op hun eigen houtje het boeddhisme te gaan uitoefenen.
-> staat raakt in financiële problemen.
日本霊異記 nihon-ryouiki: verhalen uit het boeddhisme van de onderstroom -> legendarische, mirakuleuze vertellingen, sprookjesachtig, etc.
-> heel anders dan het staatsboeddhisme, maar geen officieel document.
Staan ook veel meer open voor volksgelovige praktijken uit de shinto-traditie omdat ze vaak in dorpjes werkzaam zijn.
Gyouki Bosatsu / Ubasoku

Scholastieke exegehese(?) van het boeddhisme - in de Nara-periode werd naast de praktische kant ook veel kennis verwerkt
Nantou rikushuu 南都六宗
6 stromingen -> groepen die zich focussen op het bestuderen van één bepaalde basistekst.
Maar: niet echt vast -> pas in de 16de eeuw door Tokugawa moesten monniken een keuze maken en binnen 1 stroming bleven.

De boeddhistische stromingen begonnen zich te sterk te ontwikkelen -> hoofdstad verplaatsen van Nara naar Heian (keizer Kanmu).
Poging om boeddhisme achter zich te laten.

Heian-periode:
Saichou (Tendai-school) en Kuukai (Shingon-school)
-> einde maken aan gigantische hoeveelheid teksten waarin geen onderscheid was gemaakt.
Zoektocht naar assimilatie-systeem.

Saichou: had al bekendheid, slaagde erin om naar China te gaan (in Heian-periode: men gaat zelf op zoek hoe het op dat moment zit)
804 -> officieel gezantschap naar China: gaat zich toeleggen op de tiendai 天台 traditie in China - hoofdstroom sinds 6de eeuw n.C.
Bezoekt hoofdzetel van tendai (berg) - onderzoekt ook enkele minder bekende, pas geïntroduceerde stromingen.

Kuukai: mee met gezantschap als 留学生 (Rugakushou) - 20 jaar in China blijven.
-> krijgt persoonlijk onderricht van een Chinese monnik in de Shingon-stroming - keert na 2 jaar terug.

Shingon -> onderricht belangrijk
Tendai -> geschriften belangrijk -> Lotus-sutra
-> breuk in methoden

高野山 Kouya-san -> Shingon-boeddhisme.

"Einde der tijden"-gevoel: ritsuryo-systeem was al achterhaald en de keizer had weinig feitelijke macht (Fujiwara's, ...)
-> overgang naar de Kamakura periode: burgeroorlogen -> ontwikkeling van het militaire bakufu.
Machtscentrum verlegd van Kyoto naar Kamakura - nieuw begin.

Boeddhisme: alles verloopt in een cyclus -> ontstaan - bestaan - verval.
Voortdurend proces van verandering -> ook toepassen op eigen leer: boeddhisme zal dit ook ondergaan.
Eerste periode: 正法 zuivere leer - 500 jaar
Tweede periode: 像法 500 jaar - moeilijker
Derde periode: 末法 einde van de leer 1000 jaar -> moeilijk het boeddhisme ontmoeten.

-> zouden we niet in de mappou-periode terechtgekomen zijn?
Grote kloosters ook voor eigen heil bezig, burgeroorlogen, Japan ver van Indië en China, ... -> pessimistische houding.

Iets nodig waar ze wat mee kunnen doen -> Kamakura-boeddhisme
Hounen 法然 - je kunt weinig zelf doen (zelf mediteren, zelf bidden, ...) -> jezelf in plaats daarvan toevertrouwen aan boeddha's
-> kiest Amida Butsu: gewoon overgeven aan heilzame werking van de boeddha.
Ontstaan: Zuivere Land-boeddhisme

Shinran 親鸞: leerling van Hounen -> verderzetten van Zuivere Land-boeddhisme.
-> de tempels en voorschriften etc. -> niet meer nodig, moet je niet meer volgen -> belangrijkste is toeleggen en geloven in Amida-Butsu.

Werd beschouwd als "poort tot chaos" -> tegenstand vanuit orthodoxe boeddhistische stromingen, ook vervolgingen.
Verbannen, doodstraf, ...
-> maar: toch blijven leven - tegenwoordig de grootste stroming in Japan.


Zen-boeddhisme:
Dougen 道元 -> ceremonies en tempels etc. - niet nodig: gewoon mediteren, innerlijke rust 座禅 (zazen, zittende meditatie)
-> mappou is maar een idee, en je moet je eigen geest gewoon te midden van de chaos tot rust brengen
Geen paradijselijke boeddha die het voor jou doet, je moet het nog steeds zelf doen.
Dougen -> wordt gezien als stichter van de Soutou-school

Eisai 栄西 (chronologisch eerst) -> Rinzai school
公案 - paradoxale uitspraak die logisch geen steek houdt -> daarop concentreren tot je bewust bent dat het allemaal maar ideeën zijn.


Nichiren-boeddhisme
Nichiren 日蓮 -> het zien als een sociaal project: we zijn alleen in mappou terechtgekomen omdat we foute keuzes gemaakt hebben.
Antwoord -> lotus-sutra: staat moet overschakelen naar Lotus-sutra -> dan zal Japan in een soort paradijselijke toestand treden.
Nichiren -> kritisch tegenover de Japanse politici, andere stromingen, ...
Werd ook vervolgd.


--> veelheid van stromingen: uniek aan Japan. (In Korea bv. alleen Koreaanse zen-boeddhisme.)


Vanaf dan: komen niet echt nieuwe stromingen bij.
Wel: terug opnieuw greep proberen te kregen op de boeddhistische kerk.
Bv. Tendai-school vanuit Hieizan 比叡山 was heel machtig (monnikenleger etc. -> vielen af en toe aan)

Edo-periode:
壇家 danka - parochies -> familie onderhouden tempels - vanbovenuit uitgevaardigd om controle uit te voeren op de tempels.
-> mensen moesten zich bij één bepaalde tempel laten registreren.
Ook: tegen het Christendom
Probleem -> willen later enkel sociale machtspositie behouden, willigen zomaar verzoeken in (ook niet-boeddhistische, onredelijke)

Honmatsu (本末)-systeem -> kleine tempels die zichzelf niet konden onderhouden - onderbrengen onder grote tempels

Les afwezig

Vorige keer --> boeddhisme in de Heian.

Kamakura shin-bukkyou 新仏教
-> nieuwe ideeën, revolutie in het boeddhistische denken
"vormt de grondslag voor het moderne Japanse boeddhisme" - maar laatste decennium een beetje hierop teruggekomen

Nieuwe namen - nieuwe figuren
Worden gezien als stichters van nieuwe scholen/bewegingen -> hebben wel nieuwe ideeën voortgebracht die nieuwe bewegingen deden ontstaan
Maar: waren zelf niet bewust nieuwe richtingen aan het stichten: beschouwden zichzelf binnen het bestaande kader van het Tendai-boeddhisme
Sommigen hebben radicaal gebroken, anderen zijn hun hele leven het Tendai-boeddhisme blijven volgen

(Muromachi gaan we overslaan -> volgende week meteen door naar Tokugawa)

6 Nara-scholen -> enkel Hossou (bv. Joukei) en Kegon (bv. Myoue) school blijven over.

Op het einde van de Heian: alles binnen twee grote stromingen -> hoe moeten we verder?
+ twee stromingen raken ook verwikkeld in politieke belangen
+ mappou-gedachten (末法)

Mappou ->
Buppou 仏法 boeddhistische leer/de waarheid waarnaar de leer verwijst

3 tijdsperiodes:
- juiste leer -> directe toegang tot bereiken van de verlichting 1000jaar
- afgebeelde leer -> geen rechtstreekse toegang 1000jaar
- einde van de leer -> 10000jaar
- (verdwijnen van de leer)


Hounen
-> geïnspireerd door Amida-butsu (nenbutsu 念仏)
Krijgt protest: Joukei, Myoue, Nichiren -> vinden dat het het boeddhisme door gemakzucht nog meer zal doen degenererren.

Hoofdwerk -> 選択本願念仏集
School -> 浄土宗 joudoushuu (school van het reine land)

Hounen -> eerste radicale idee - voor het eerst ook volksboeddhisme -> bereikbaar door iedereen (itt. tot Heian-boeddhisme)

Shinran:
leerling van Hounen - wordt oa. ook verbannen
stopt officieel monnik te zijn en sticht een gezin -> maar werkt verder met zijn werk: gaat de leer van zijn meester verder uitwerken
Filosofisch uitbouwen vh. nenbutsu.
Belangrijk concept: shinjin 信心 - gelovend bewustzijn / vertrouwen -> eigen verlangens/kracht wegcijferen: jezelf toevertrouwen in de dragende kracht van Amida Nyorai.
Noemt zijn beweging: joudo shinshuu 浄土真宗
tan'ishou

Het woord zen-boeddhisme ->
禅那 (ぜんな) - Sanskriet: dhyana - meditatie
innerlijke, individuele oefening
hier en nu-ervaring is het belangrijkste

Dougen -> begonnen als een Tendai-monnik
hongaku 本覚
verlichting zit al in je -> alleen nog te ontdekken / activeren
Dougen: "Als we ze al hebben, waarom moeten we dan oefenen?"
-> gaat naar China om antwoord daar te zoeken
keert terug naar Japan als zenmeester, maar kan niet goed aarden -> spanningen met boeddhisme daar
sticht uiteindelijk Eiheiji
schrijft shoubougenzou 正法眼蔵
zen -> oefening als een plaats waar je de verlichting kan zien
oefening is niet langer een middel om verlichting te bereiken, maar bevat verlichting zelf


Eisai:
overgangsfiguur - maar blijft heel zijn leven Tendai-monnik.


Nichiren:
sterke en gedreven figuur - moest niets hebben van Nara of Shingon-boeddhisme, ook niet van Hounen en Shinran.
-> "Hounen is verantwoordelijk voor de mappou"
Ware leer -> Lotussoetra.
De beschermboeddha's ed. van de Lotussoetra zouden Japan verlaten als ze niet meer voldoende gerespecteerd worden.

Alle denkers van Tokugawa-periode -> krijgen een eigen school in de Muromachi-periode

Spanning tussen boeddhisme en confucianisme -> niet nieuw: bestond al sinds introductie
In Tokugawa-periode: confucianisme komt heel erg naar voren als ideologie
Ook vele nieuwe confucianistische denkers -
Geformaliseerd boeddhisme

TOKUGAWA (1603-1868)
* Boeddhisme vs. Confucianisme -> binnen het kader van de eenmaking van Japan (proberen een eenheidsstaat te worden) Politiek - seculier - ethiek
* De pelgrimage - bedevaartstochten naar Ise (shinto-heiligdom), Koya-san (hoofdzetel Shingon-school), ...
* Shugendou (修験道) - yamabushi (山伏 beoefenaars van shugendo, "degene die zich in de bergen terugtrekken" ?) vnl. Wakayama-ken 和歌山県
__1868 -> shinbutsu-bunri 神仏分離 : scheiding van Shinto en Boeddhisme (-> zie documentaire "Shugendo Now")
* Christendom -> voor het eerst in Japan


Maatregelen -> jiin hatto 寺院法度 (ordonnanties voor de boeddhistische tempels)
-> elke school moet een hoofdtempel en een hiërarchie van subtempels hebben - 本末制度 | 本山末寺
-> 寺請制度 : elke familie moesten zich inschrijven in een boeddhistische tempel
-> 檀家制度 - ingeschrevenen van de tempel moesten die tempel onderhouden -> in ruil voor uitvoeren van oa. begrafenissen
-> 檀林 (afkorting van 栴檀那 candana - wierookboom) - focussen op het ritueel uitdiepen, eigen leer beoefenen

Uitleg over Taku'an, Bankei en Haku'in -> zie document van toledo.

Haku'in -> zen-ziekte
禅病 : meditatietechniek voor wanneer je je te hard uitpuit met mediteren -> beschreven in het boeken 夜戦閑話

Soutou school:
Suzuki Shousan, Ryoukan.
Suzuki -> was eerst samurai, pas op 40 jarige leeftijd monnik geworden
Ryoukan -> rondtrekkende, pijprokende en sakedrinkende monnik


Nieuwe stroming: Obaku-shu 黄檗宗, gesticht door Chinese monnik -> Yin Yuan / Ingen 隠元

Confucianisme
twee definities
-> leer van Confucius (孔夫子 Kong Fu Tzu) - zijn 論語 (Lunyu, gesprekken) zoals die neergeschreven zijn door anderen
Kern van maatschappij = gezin -> juiste sociale regels om een harmonieus lid te worden van familie:
hele maatschappij zal zich daardoor harmonieus gedragen
Teruggaan naar vroeger -> muziek, gepaste rituelen van vroeger (Zhou-periode)
<--> Religie: geen "opperwezen" in het confucianisme.
三教 -> drie leerstellingen: niet het probleem van het begrip "godsdienst"

日本宗教史
日本思想史

Vijf mogelijke relaties:
heer - dienaar
vader - zoon
echtgenoot - echtgenote
oudere - jongere broer
vriend - vriend

五常 -> vijf constanten | belangrijkste deugden
仁 -> goedheid, wederkerigheid
義 -> rechtvaardigheid (rechtvaardig kunnen oordelen)
礼 -> gepastheid binnen de sociale context
信 -> betrouwbaarheid, niet liegen, ter goeder trouw zijn
知 -> kennis, niet zomaar handelen, maar met inzicht

+ twee extra:
忠 -> trouw
孝 -> kinderlijke piëteit wikipedia link

天命 : Mandaat des Hemels -> als een bepaalde heerser dit alles naar behoren uitoefent, zal zijn morele integriteit zo sterk stijgen dat hij automatisch aanvaard wordt als heerser dat hij van een bovennatuurlijke hand het "Mandaat des Hemels" verkreeg.

Pas een aantal grote ontwikkelingen in de 13de/14de eeuw
-> neo-/Song-confucianisme
-> geïmporteerd als officiële staatsideologie
Twee belangrijke namen:
Fujiwara Seika - Hayashi Razan

Ri - 理 : letterlijk: 'patronen'
-> patronen begrijpen om jezelf ermee in harmonie te brengen
-> ook zoeken van overeenkomst patronen kosmos met die van 性

Filosofie van de leegte -> men verweet het boeddhisme een soort nihilisme/...
Boeddhisme: zich terugtrekken is niet "parasiteren" op maatschappij -> teruggeven in onderricht, etc.
(Monnik worden = 出家 het huis verlaten)

Boeddhisme ook 5 richtlijnen voor leken om te volgen ->
1. niet doden
2. niet stelen
3. geen seksueel wangedrag
4. niet liegen
5. geen alcohol drinken (of andere dingen nemen waardoor je bewustheidstoestand beneveld worden)

Lijken op die van het confucianisme.


正法律 -> om de juiste leer te bekomen
IPV ingewikkelijkde monastieke voorschriften: de 十善戒
-> ook universele waarde: Shinto, ..

Jiun Sonja

-> vandaag: Christian century (halverwege 16de - halverwege 17de eeuw) -> eerste kennismaking Japan <-> Christendom
(volgende week = Meiji en Moderne periode)

Fransiscus Xaverius 1505-1552
een van de stichters van de Jezuïeten (1935?)
-> richtte zich op bekering in gebieden die nog niet vertrouwd waren met het Christendom
1540 -> naar Indië
1547 -> in contact met Anjiro / Yajiro

1549 -- kwamen aan in Japan op Kyushu
Yajiro -> treedt op als tolk.
Maar: Japan had al uitgewerkte religieuze basis
Toen ook 戦国 periode -> hadden dus wel wat anders te doen.

Alessandro Valignano -> hoofd van de missie in Japan
Kwam later dan Fransiscus in Japan

In tegenstelling tot in andere landen/kolonies -> geen verovering van Japan en prediking met gewapende hand
In Europa: opkomende reformatie --- Jezuïeten: ook eerst bestuderen van de andere cultuur/samenleving om daarop in te spelen.

Probleem van de taal -> Yajiro zowat enige vertaler, en heeft zelfs ook niet echt de juiste terminologie
Yajiro -> gaat boeddhistische terminologie gebruiken
"God" - 大日 Dainichi ~~> デウス

Heterodoxie -> Christendom en Boeddhisme lijken veel op elkaar, maar kunnen niet hetzelfde zijn

Gaan aan lokale heersers vragen om toestemming om te kunnen prediken
-> vaak weigeren die, maar sommige bekeerden zich ook (vnl. vanuit commercieel voordeel -> dan komen er vaker Europese schepen langs)

Volgende taalprobleem -> er konden nog steeds geen missen gedaan worden: geen Japanse priesters / Portugese priesters die Japans konden.
Preken in geromaniseerd Japans met soms Latijnse termen e.d. tussen

(Oda Nobunaga sterft in 1985)

Toyotomi Hideyoshi 豊臣秀吉
Eengemaakt Japan
-> had weinig vertrouwen in andere mensen
Stond ook argwanend tegenover het Christendom -> welke bedoelingen hadden de Europeanen?
Missionarissen = verkenners van de Portugezen voor latere invasie ?

1587 Bateren バテレン ("padre") tsuihourei 追放令 X
-> uitdrijving van de Christenen

Meerdere religies op zich nemen -> eigen aan de Japanse cultuur (weinig Japanners identifiëren zich met maar 1 religie)
Tokugawa -> Onderlinge relaties tussen mensen volledig vastgelegd,
maar: in Christendom -> volledige overgave aan God, alle mensen daaronder aan elkaar gelijk
Vanaf dan -> hardhandig opgetreden, decreten uitgevaardigd om Christenen ter dood te veroordelen etc.
Handelsrelaties met Europese mogendheden: de meeste afgesloten, behalve de OIC op Dejima

Tokugawa Hidetada (zoon van Ieyasu)
1614 -> alle missionarissen moeten het land uit
Er mochten ook geen Christelijke boeken (ook geen met verwijzingen naar het Christendom) Japan binnengebracht worden
キリシタン

Fumie 踏絵 -> afbeelding van meestal Jezus en Maria - verdachten moesten hierop gaan staan.
Go(...?) -> vijf families: moesten op elkaar sociale controle uitoefenen
Terauke -> soort 'stadhuizen' : je kon er alles registreren -> geboortes, overlijden, huwelijken, lonen, etc.

1636-1637 -> Shimabara no Ran 島原の乱
Opstand die begon als soort vakbondsactie tegen het bewind (slechte werkomstandigheden, verhoogde belastingen bij gebouw kasteel)
-> veel deelnemers van de opstand bleken Christenen te zijn
Nederlanders helpen van het bevoorraden van het leger met wapens om de opstand neer te slaan.


Niet alleen anti-Christelijke acties, ook pro-Christelijk:
Twee missies richting Rome
1582-1590 Tensho (天正)-missie -> vier christenen naar Vaticaan gestuurd
1613-1620 Keichou (慶長)-missie -> in eerste plaats diplomatieke en handelsmissie (ging via Mexico)


Ondergedoken Christenen -> kakure kirishitan 隠れキリシタン
Teksten reciteren en rituelen nabootsen van wat ze gezien hadden van de priesters
Bij Meiji-restauratie -> kunnen terug opgenomen worden in boeddhisme, maar sommigen zijn te vervreemd en zetten hun rituelen voort.

(video)

Vorige week -> 16de en 17de eeuw
In 1670(?) - alle missionarissen het land uitgezet -> verborgen Christenen.

Deze week: Christendom in 19de en 20ste eeuw.

Edo-periode -> al lang geen oorlog meer, creëert meer mogelijkheden om bv. zich op studie toe te leggen.
Vastleggen van chadou, bushidou, ... (alle ～道s)

Motoori Norinaga (本居宣長) 1730-1801 -> Japans taalkundige, gaat de originele Japanse taal terugzoeken
Bestudeert -> Kojiki (古事記) 712 - Nihonshoki (日本書紀) 720
Mono no aware (het beleven van de dingen), ...
Keizer(sclan) -> stamt af van de godin Amaterasu
Conclusie: shinto is uniek Japans.

Mito-school -> "randverschijnsel" van kokugaku -> historici die Kojiki en Nihonshoki gingen bekijken in opdracht van het Tokugawa-bakufu.
Conclusie -> de shogun was maar een gewone sterveling, de eigenlijke macht moest toebehoren aan de keizer.
(Aanloop van Meiji-revolutie)

Hirata Atsutane (平田篤胤) 1776-1843
-> ging hiaten e.d. in de Kojiki opvullen
Gebruikt hiervoor Christelijke geschriften -> via China/Korea binnen, aangezien niet zo streng gecontroleerd als Europese import.
Vervang "God" door "de kami" etc.

天のみ中主の尊
-> belangrijkste God
Goden leven in de Yuukai, mensen gaan na overlijden naar Yomi no kuni




Vanaf halverwege 19de eeuw:
Stilaan terug opkomen van Christendom, maar -> alleen negatieve herinneringen (zgn. verering Dainichi, etc.)
* Pamfletten tegen Christendom -> "westerlingen willen Japan bezetten, de bevolking zal de plaatselijke heerser niet gehoorzamen, etc."


尊皇攘夷 Sonno Joi


Rangaku -> 蘭学
Werd plots ook verdacht: met het westerse alfabet kon je plots alle westerse teksten lezen -> gevaar.
Mensen die het bestudeerden werden ook goed in de gaten gehouden

Commodore Perry -> 1853 in Japan
Harris: Amerikanen krijgen vrijheid van religie
Op terrein waar buitenlanders mogen komen -> eender welke religie beleefd
-> Japanners kwamen dus wel in contact met Christendom etc., maar mochten zelf geen Christen worden

Religie -> concept ontstaan vanuit een centraal Christelijke standpunt
In maatschappij met andere religies als centrum -> verscheidenheid van leerstellingen, etc.
宗教 (zie les 1)

-> westerlingen kwamen echter wel buiten hun eigen terreinen: priesters gaven ook Engelse les etc.
- ook mensen in het binnenland meer contact met Christelijke invloeden

Vertaling van de bijbel naar het Japan
Hepburn -> man van de transcriptie (met de lijntjes op de u en o)
-> beginnen bijbel te vertalen - klaar in 1866, maar: mag niet gedistribueerd worden (manuscript ging echter verloren in brand)
1872 -> anderen vertalen het Nieuwe Testament

1863: Fransen bouwden kathedraal in Nagasaki(?) ter herdenking van de martelaren
-> verborgen Japanse christenen komen naar kathedraal

Urakami 浦上
-> razzias/crackdowns
4de: 1869 - 3500 mensen opgepakt: grootste deel gedeporteerd over het hele land -> bij voorkeur naar Kokugaku-gebieden
-> protest vanuit westen, maar het was een binnenlandse zaak + scheiding Kerk/Staat in westen


Iwakura-missie:
1871-1873
Officieel doel -> ongelijke verdragen veranderen, Meiji-regering te representeren en algemene kennis op te doen in kennis
Geleid door minister van Rechts, ambassadeurs, ...
-> onderhandelingen beginnen nergens zonder antwoord op de vraag naar beleid ivm. Christendom
Intern in Japan: verbodsborden aan dorpen in Japan werden weggehaald (nog wel geldig), executies stoppen, discussies mochten gevoerd worden


Op zoek naar nieuwe staatsvorm -> feodale stelsel niet meer up-to-date: Japan moest moderniseren om te kunnen competen met westerse grootmachten


Preking van Christendom -> moeilijk om terug naar Shintoisme te "bekeren"
Wel in boeddhisme, confucianisme, volksverhalenvertellers -> werden in dienst genomen om de nieuwe ideologie (Amaterasu e.d.) te gaan verspreiden
Maar: kokugaku-shinto mocht niet onder 'religie' vallen vanwege scheiding kerk-staat

教育勅語 - Imperial Rescript of Education

"Nieuwe religies" - 新宗教 - New religious movements (NRM)
類似宗教 = pseudo-religies
新興宗教 = nieuw opgerichte religies

Nieuw = alles vanaf de Meiji-periode (moderne Japanse staat/natie)


1995 -> aanslag door Aum Shinrikyo

Godsdienstsociologie -> rol van de religie in de samenleving


Gemeenschappelijke kenmerken van de nieuwe religies:
1. Grote rol van lekengelovigen -> organisatie in lokale werkgroepen die dichtbij de doorsnee Japanner staan
2. Charismatische leidersfiguur: verschijnt "uit het niets" - geen achtergrond -> religieuze ervaring
3. Utopisch denken - sacrale geografie
4. Vitalistisch wereldbeeld -> heel de werkelijkheid is doordrongen van energieën
5. Apocalyptisch gevoel: "einde der tijden"-scenario -> Shin-shinshukyo (vanaf jaren '70)
6. Profileren zich tegenover de gevestigde religies -> nieuw, revolutionair, maar ontlenen veel

(→ zie ook boek: Helen Hardacre - Kurozumikyo)


Eerste fase: bakumatsu-vroege Meiji.
Tweede fase: interbellum (1920-1945)
Derde fase: naoorlogs (1945 ~)


Kyoha 教派 (sectair) shinto <-> kokka 国家 (staats-) shinto

Eerste fase -> nieuwe leiders vanuit lage klasse <-> tov. hoge "geletterde" klasse

Tweede fase -> verstedelijking: leiders vanuit middenklasse en arbeidersklasse
Experimenten voor "utopische samenlevingen" -> maar Japan evolueerde naar militarisme

Derde fase -> intellegentsia, academici, jonge mensen.
Anti-establishment, internationalisering

--> examenvraag: "Hoe is de maatschappelijke evolutie weerspiegeld in de nieuwe religies?"


"Rush hour of the gods."


Na pauze:
Twee voorbeelden -> Tenri-kyou (inspiratie uit shinto) & Souka Gakkai (inspiratie uit boeddhisme)

Tenrikyo 天理教:

Nakayama Miki -> zoon is ziek, laat Shuganja roepen maar de vrouwelijke sjamaan kan op die dag niet komen. Beslist om het zelf te doen.
1838 - Ze komt in contact met Tenri-O no Mikoto: stelt zich voor als de enige godheid.
Schrijft nadien woorden van Tenri-O op: Ofudesaki (御筆先) -> meer dan 1000 tanka bewaard.
Zeer maatschappijkritisch, ...
Pas in 1909 erkend.

Osazuke -> 御授け
Youboku -> 用木 timmerhout - religieus opgeleiden van Tenri-beweging
Youki -> 陽気 gelukkig gevoel
Jiba -> 地場 fundament - centrum van de beweging
Kagura -> 神楽 dans



Souka Gakkai 創価学会:

1928
Nadenken over het creëren van waarden - welke waarden moeten in de opvoeding worden meegegeven?
"Lekenorganisatie binnen Nichiren Shoushuu"

Shakubuku 折伏 -> agressief mensen bekeren.

Ikeda Daisaku
Boeddhistisch humanisme


1991 -> afsplitsing van de Nichiren-school



2 even grote vragen
1ste vraag: historische ontwikkeling, overzichtsvraag
2de vraag: detailvraag: termen, stromingen, etc.

Niet actief te kennen -> ontwikkeling boeddhisme in Indië